دستورات پرکاربرد لینوکس
دستورات پرکاربرد لینوکس سرور، لینوکس یک رایانه است که همیشه به شبکۀ اینترنت متصل است و حاوی نوع خاصی از سخت افزار و نرم افزار است. سرورها در مرکز داده نگهداری میشوند که این مراکز معمولاً اتاقهایی با نام اتاق سرور دارند که رایانههای سروری آنجا نگهداری میشوند. سرور لینوکس دارای سیستم عامل لینوکس است و معمولاً برای مدیریت آن ترجیح داده میشود که از خط فرمان استفاده شود. یعنی دستورات به صورت متنی به سرور ارسال شود.
دانش مدیریت و کانفیگ سرور برای یک ادمین حیاتی است. اگر دانش فنی لازم را داشته باشید میتوانید در زمان بحرانی بهترین تصمیم گیری را داشته باشید.
هر چقدر که محیطهای گرافیکی و برنامههای پر زرق و برق در لینوکسوارد شوند باز هم خط فرمان جایگاه خاص خود را دارد و هرگز آن را از دست نخواهد داد.
میدانید دسترسی به سرور از طریق شل و ssh نیازمند دارا بودن دانش کمی در رابطه با کامند ها و دستوراتی است که درخواست شما را به سرور ارجاء داده و در صورت صحیح بودن اجرا میشوند.
کامندهای پرکاربرد لینوکس (Linux Commands)
اگر میخواهید سرور لینوکسی را مدیریت کنید دست بکار شده و با استفاده از یک SSH Client مانند putty به لینوکس خود متصل شوید و برای مشاهده راهنما دستور man را در محیط command-line وارد کرده و دستور مورد نظر را به عنوان پارامتر در جلوی ان بنویسید. به عنوان مثال برای مشاهده راهنمای دستور rm باید دستور را بصورت زیر وارد نمایید:
man rm
- دستور Uptime
این دستور مدت زمان UP بودن سرور را به همراه تعداد کاربران متصل و میانگین لود سرور را نمایش میدهد. این دستور میتواند برای برسی پایداری سرویس مورد استفاده قرار گیرد.
# uptime19:46:00 up 34 days, 13:57,1 user,load average: 0.13, 0.04, 0.05
- دستور W
این دستور کاربرانی که هم اکنون در لینوکس لاگین کرده اند را به همراه اطلاعاتی مانند: Login name, tty name, remote host, login time, idle time, JCPU و PCPU را نمایش میدهد. به همراه تمامی اطلاعات گفته شده این دستور Uptime سرور را نیز نمایش میدهد.
# w19:50:40 up 34 days, 14:02,1 user,load average: 0.00, 0.02, 0.05USER TTYFROM LOGIN@IDLE JCPU PCPU WHATroot pts/031.171.223.13719:450.00s0.01s0.01s w
- دستور Users
این دستور نام یوزر های لاگین شده در لینوکس را نمایش میدهد. این دستور بدون پارامتر میباشد.
# usersroot
- دستور Whoami
این دستور نام یوزری جاری که با ان لاگین کرده اید را نمایش میدهد. اگر با root لاگین کرده باشید این دستور root را نمایش میدهد.
# whoamiroot
- دستور Ls
این دستور فایل ها و دایرکتوری های موجود در مسیر جاری و یا دایرکتوری مورد نظر را نماییش میدهد. اگر ls را بدون پارامتر وارد نمایید فایل ها و دایرکتوری ها بصورت ساده نمایش داده میشود، با استفاده از پارامتر l- اطلاعات اضافه نمایل داده شده و نام فایل و دایرکتوری ها لیست میشود.
]# ls -ltotal 8drwxr–xr–x.2 root root6 Nov5 11:38 admdrwxr–xr–x.5 root root44 Jan 11 05:37 cachedrwxr–xr–x.2 root root6 Nov7 05:44 crashdrwxr–xr–x.3 root root34 Jan 11 05:37 dbdrwxr–xr–x.3 root root18 Jan 11 05:37 emptydrwxr–xr–x.2 root root6 Nov5 11:38 gamesdrwxr–xr–x.2 root root6 Nov5 11:38 gopherdrwxr–xr–x.3 root root18 Jan 11 05:36 kerberosdrwxr–xr–x. 24 root root 4096 Jan 11 05:48 libdrwxr–xr–x.2 root root6 Nov5 11:38 local
- دستور Crontab
با استفاده از پارامتر i- کار های زمانبندی شده مربوط به یوزر جاری لیست شده و نمایش داده میشود.
# crontab -l00 10 * * * /bin/ls >/ls.txt
- دستور Less
با استفاده از این دستور میتوانید فایل های متنی و خروجی دستورات را بصورت ساده مشاهده کنید. با استفاده از کلید های جهت میتوانید صفحه را به سمت بالا و یا پایین حرکت دهید. برای بستن صفحه کلید q را بزنید.
# less install.logInstalling setup–2.8.14–10.el6.noarchwarning: setup–2.8.14–10.el6.noarch: Header V3 RSA/SHA256 Signature, key ID c105b9de: NOKEYInstalling filesystem–2.4.30–2.1.el6.i686Installing ca–certificates–2010.63–3.el6.noarchInstalling xml–common–0.6.3–32.el6.noarchInstalling tzdata–2010l–1.el6.noarchInstalling iso–codes–3.16–2.el6.noarch
- دستور CP
برای کپی کردن فایل و فولدر میتوانید از این دستور استفاده نمایید. دستور زیر فایل dmesg را از پوشه var/log/ به دایرکتوری home/ کپی میکند:
cp /var/log/dmesg /home/
- دستور MV
برای انتقال و یا تغییر نام میتوانید از دستور mv استفاده نمایید. به طور مثال برای انتقال فایل dmesg از var/log به دایرکتوری home/ میتوانید از دستور زیر استفاده نمایید:
mv /var/log/dmesg /home/
برای تغییر نام یک فایل یا دایرکتوری میتوانید از فرم زیر استفاده نمایید(توجه نمایید فایل در دایرکتوری جاری قرار دارد در غیر این صورت باید ادرس فایل بصورت کامل وارد شود.
# mv dmesg dmesg-2
- دستور Cat
از این دستور میتوان برای نمایش فایل متنی استفاده کرد.
# cat /var/log/dmesg
- دستور CD
برای جا به جایی در بین دایرکتوری ها میتوانید از دستور cd استفاده نمایید. برای مثال برای رفتن به دایرکتوری home/ از دستور زیر استفاده میکنیم:
# cd /home
- دستور PWD
دایرکتوری جاری که شما در ان قرار دارید را نمایش میدهد.
# pwd/var/log
- دستور VI
با استفاده از این دستور میتوانید فایل های متنی را ایجاد و ویرایش نمایید. برای ویرایش فایل متنی میتوانید از دستور زیر استفاده نمایید:
# vi mysqldump.sh
- دستور Service
از این دستور برای مدیریت سرویس های نصب شده روی لینوکس استفاده میشود. سرویس هایی مانند mysql, http,iptables و … میتواند با استفاده از این دستور کنترل شود. به عنوان مثال برای restart کردن سرویس iptables میتوانید از دستور زیر استفاده نمایید:
# service iptbales restart
- دستور Free
این دستور میزان مصرف رم و را نمایش میدهد. برای نمایش اطلاعات به صورتی که خروجی قابل فهم تر باشد از پارامتر m- استفاده نمایید:
# free -mtotal used free shared buff/cache availableMem:18391141199965261454Swap:204702047
- دستور Top
top یکی از دستورات پرکاربرد و مفید برای مدیر سرور میباشد. با استفاده از این دستور میتوانید میزان مصرف رم و CPU را در لحظه برسی نمایید. این ابزار میزان Load Average زا نیز نمایش میدهد.
top – 21:10:41 up 34 days, 15:22,1 user,load average: 0.00, 0.01, 0.05Tasks:88 total,1 running,87 sleeping,0 stopped,0 zombie%Cpu(s):0.0 us,0.0 sy,0.0 ni,100.0 id,0.0 wa,0.0 hi,0.0 si,0.0 stKiB Mem :1884128 total,1230880 free,113612 used,539636 buff/cacheKiB Swap:2097148 total,2097148 free,0 used.1493460 avail MemPID USER PRNI VIRT RES SHR S %CPU %MEM TIME+ COMMAND19145 root20015757621161520 R1.40.10:00.02 top1 root20012809267003948 S0.00.40:23.48 systemd2 root200000 S0.00.00:00.39 kthreadd3 root200000 S0.00.00:05.38 ksoftirqd/07 root rt0000 S0.00.00:00.00 migration/08 root200000 S0.00.00:00.00 rcu_bh9 root200000 S0.00.00:44.04 rcu_sched10 root rt0000 S0.00.00:14.65 watchdog/012 root0 –20000 S0.00.00:00.00 khelper13 root200000 S0.00.00:00.00 kdevtmpfs14 root0 –20000 S0.00.00:00.00 netns
- دستور Tar
از این دستور برای فشرده سازی فایل ها و پوشه ها استفاده میشود. برای فشرده سازی یک پوشه از دستور زیر استفاده نمایید:
# tar -cvf archive-name.tar /home
برای خارج سازی از حالت فشرده نیز میتوانید از دستور زیر استفاده نمایید:
# tar -xvf archive-name.tar
- دستور Find
برای جستجوی فایل و فولدر و حتی متن میتوانید از این دستور استفاده نمایید. برای مثال میخواهیم فایل Dmesg را در پوشه var/ جستجو نمایید:
# find /var -name “dmesg”
- دستور PS
با استفاده از این دستور میتوانید تمامی پردازش های در حال اجرا را مشاهده نمایید. برای نمایش همه پردازش ها میتوانید از پارامتر ترکیبی aux- استفاده نمایید:
# ps -aux
- دستور Kill
با استفاده از دستور kill میتوانید برنامه و یا سرویس های در حال اجرا را متوقف سازید. برای این منظور ابتدا PID سرویس مورد نظر را با استفاده از فرمان Ps پیدا کرده و مانند مثال زیر سرویس مورد نظر را متوقف سازید
# kill- 9 7508
- دستور rm
با استفاده از دستور rm میتوانید فایل یا پوشه مورد نظر را حذف نمایید.
# rm -i test.txt
- دستور mkdirبا استفاده از این دستور میتوانید یک پوشه ایجاد نمایید.
# mkdir wikiconfig
- دستور df
با استفاده از این دستور میتوانید فضای هارد سرور را برسی نمایید. با استفاده از پارامتر h- فهم نتیجه دستور راحت تر خواهد بود.
# df -hFilesystem Size Used Avail Use% Mounted on/dev/mapper/cl–root 37G 1.2G 36G 4% /devtmpfs 910M 0 910M 0% /devtmpfs 920M 0 920M 0% /dev/shmtmpfs 920M 97M 824M 11% /runtmpfs 920M 0 920M 0% /sys/fs/cgroup/dev/sda1 1014M 139M 876M 14% /boottmpfs 184M 0 184M 0% /run/user/0