در دنیای مدیریت وب‌سایت‌ها و سرورها، انتقال فایل بین کلاینت و سرور امری ضروری است. برای این کار، سه پروتکل اصلی وجود دارد: FTP، SFTP و FTPS. هرکدام از این پروتکل‌ها دارای مزایا، معایب، و کاربردهای خاص خود هستند. در این مقاله، به بررسی جامع تفاوت SFTP با FTP و FTPS می‌پردازیم تا به شما در انتخاب مناسب‌ترین روش انتقال فایل کمک کنیم.
جدول مقایسه SFTP، FTP و FTPS
| ویژگی | SFTP | FTP | FTPS |
|---|---|---|---|
| پایه پروتکل | SSH (پورت 22) | TCP/IP (پورت‌های 21 و 20) | SSL/TLS (پورت‌های 21، 20 و رنج Passive) |
| امنیت | بسیار بالا (رمزنگاری کامل) | پایین (بدون رمزنگاری) | متوسط تا بالا (بسته به تنظیمات) |
| نیاز به باز بودن پورت‌های اضافی | خیر (فقط پورت 22) | بله (20، 21، Passive) | بله (چند پورت برای داده) |
| قابلیت اتوماسیون | بسیار مناسب | محدود | متوسط |
| پایداری اتصال | بالا و پایدار | پایین در پشت NAT/Firewall | متوسط؛ بسته به پیکربندی |
| سرعت انتقال | مناسب (انتقال دودویی) | نسبتاً سریع | نسبتاً سریع |
| پشتیبانی در ابزارها | WinSCP، FileZilla، scp | FileZilla، CoreFTP و غیره | FileZilla، Cyberduck و غیره |
| سازگاری با فایروال | بسیار خوب | ضعیف | متوسط |
| پیاده‌سازی در سرور لینوکس | بسیار ساده (SSH از پیش نصب است) | نیاز به نصب و پیکربندی | نیاز به گواهی SSL و تنظیمات اضافی |
| مناسب برای اطلاعات حساس | بله، کاملاً امن است | خیر، اطلاعات به‌صورت متن منتقل می‌شوند | نسبتاً امن، بسته به گواهی |
FTP چیست؟ (File Transfer Protocol)
FTP یکی از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین پروتکل‌های انتقال فایل در شبکه‌های رایانه‌ای است. این پروتکل بر بستر TCP کار می‌کند و از پورت 21 برای ارسال فرمان‌ها و پورت 20 برای انتقال داده استفاده می‌کند. FTP بدون رمزنگاری عمل می‌کند؛ بنابراین اطلاعات ارسالی مانند نام کاربری و رمز عبور به‌صورت متن ساده منتقل می‌شوند، که یک ریسک امنیتی جدی محسوب می‌شود.
ویژگی‌های کلیدی FTP
- بدون رمزنگاری
- استفاده از پورت‌های 21 و 20
- انتقال داده‌ها در حالت متنی یا دودویی
- پشتیبانی گسترده در ابزارها و کلاینت‌ها
SFTP چیست؟ (SSH File Transfer Protocol)
SFTP بر خلاف نامش، هیچ ارتباطی با پروتکل FTP ندارد. این پروتکل بر پایه SSH (Secure Shell) پیاده‌سازی شده و از پورت 22 استفاده می‌کند. SFTP یک کانال رمزنگاری‌شده برای انتقال ایمن فایل‌ها فراهم می‌سازد.
ویژگی‌های کلیدی SFTP
- رمزنگاری کامل داده‌ها و دستورات
- استفاده از پورت 22 (مشترک با SSH)
- نیاز به فقط یک اتصال (کانال ترکیبی فرمان و داده)
- مقاومت بالا در برابر حملات شنود و سرقت اطلاعات
FTPS چیست؟ (FTP Secure / FTP-SSL)
FTPS نسخه‌ای امن از FTP است که با استفاده از پروتکل SSL/TLS امنیت را به انتقال فایل‌ها اضافه می‌کند. در FTPS، داده‌ها و دستورات می‌توانند رمزنگاری شوند. بسته به پیکربندی سرور، FTPS می‌تواند به دو شکل implicit و explicit پیاده‌سازی شود.
ویژگی‌های کلیدی FTPS
- رمزنگاری با SSL/TLS
- استفاده از پورت‌های 21 و 20 (مثل FTP)
- امکان استفاده از گواهی‌های امنیتی
- نیاز به باز بودن طیف گسترده‌ای از پورت‌ها برای انتقال داده
تفاوت SFTP و FTP
| ویژگی‌ها | SFTP | FTP |
|---|---|---|
| امنیت | رمزنگاری‌شده با SSH | بدون رمزنگاری |
| شماره پورت | 22 | 21 |
| نحوه اتصال | از طریق SSH | از طریق TCP/IP |
| نیاز به پورت‌های باز | فقط یک پورت | چند پورت (20 و 21 و Passive) |
| پشتیبانی از کلاینت‌ها | کلاینت‌های مدرن مانند WinSCP | تقریباً در همه ابزارها |
تفاوت SFTP و FTPS
| ویژگی‌ها | SFTP | FTPS |
|---|---|---|
| پایه پیاده‌سازی | SSH | SSL/TLS |
| شماره پورت | 22 | 21 و 20 و پورت‌های اضافی |
| سادگی پیکربندی فایروال | ساده (فقط پورت 22) | پیچیده (چند پورت باز) |
| نوع رمزنگاری | end-to-end با SSH | بسته به تنظیمات سرور |
| تطبیق با کلاینت‌ها | سازگاری بالا | محدودیت در برخی کلاینت‌ها |
تفاوت FTP و FTPS
| ویژگی‌ها | FTP | FTPS |
|---|---|---|
| رمزنگاری | ندارد | دارد (SSL/TLS) |
| امنیت | پایین | متوسط تا بالا |
| شماره پورت | 21 و 20 | 21، 20 و پورت‌های اضافی |
| پیاده‌سازی | ساده | نیاز به گواهی SSL |
مزایای SFTP نسبت به FTP و FTPS
- امنیت بالاتر: SFTP از رمزنگاری سطح بالا با استفاده از SSH بهره می‌برد.
- سادگی در فایروال: تنها به یک پورت (22) نیاز دارد و به‌راحتی در پشت فایروال کار می‌کند.
- قابلیت اتوماسیون بالا: ابزارهای مدیریتی مدرن از SFTP پشتیبانی می‌کنند.
- سرعت مناسب: انتقال داده‌ها در قالب دودویی باعث افزایش سرعت می‌شود.
- پایداری در اتصال: برخلاف FTPS که ممکن است با NAT یا فایروال مشکل داشته باشد، SFTP اتصال پایدارتری دارد.
- سازگاری با سیستم‌های یونیکس/لینوکس: بسیاری از سیستم‌های لینوکسی به‌طور پیش‌فرض از SFTP پشتیبانی می‌کنند.
- کنترل دسترسی بهتر: امکان مدیریت دسترسی سطح فایل‌ها با SSH فراهم است.
انتخاب پروتکل انتقال فایل مناسب:
- اگر به دنبال ساده‌ترین روش برای انتقال فایل هستید و امنیت برای شما اهمیت زیادی ندارد: FTP کافی است.
- اگر به دنبال امنیت متوسط با پشتیبانی از ابزارهای سنتی هستید: FTPS گزینه خوبی است.
- اگر به دنبال بالاترین سطح امنیت، پایداری و سازگاری با شبکه‌های مدرن هستید: SFTP بهترین انتخاب است.
- در نهایت، اگر وب‌سایت یا سرور شما اطلاعات حساسی را منتقل می‌کند یا در محیط‌های تولیدی فعالیت می‌کنید، توصیه می‌شود از SFTP استفاده نمایید.
